Bazar ertəsi günləri stres artır
Alimlər müəyyən ediblər ki, bazar ertəsi günləri insan orqanizminə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərərək stres və həyəcan səviyyəsini artırır ki, bu da uzunmüddətli dövrdə sağlamlığa zərər vura bilər.
NUHÇIXAN xəbər verir ki, bu barədə “Scientific American” portalı yazır.
Elmi araşdırmaların nəticələrinə görə, iş həftəsinin başlanğıcı bioloji cəhətdən ölçüləbilən stres amilidir. Xüsusilə, bazar ertəsi günləri digər günlərlə müqayisədə narahatlıq, stres və hətta intihar meyilləri səviyyəsi daha yüksək olur. Müxtəlif ölkələrdə aparılan tədqiqatlar göstərib ki, bazar ertəsi günləri qəfil ürək tutmaları və digər ürək-damar xəstəlikləri nəticəsində ölüm ehtimalı bütün yaş qruplarından olan qadın və kişilər arasında 19 faiz artır.
Alimlərin qeyd etdiyinə görə, bazar ertəsinin təsiri sadəcə qısamüddətli əhval dəyişiklikləri ilə məhdudlaşmır. İş həftəsinin ilk günü narahatlıqdan şikayətlənən insanlarda bir neçə ay ərzində stresə cavab sisteminin aktivliyi yüksək səviyyədə qalır. Bu effekt artıq işləməyən yaşlı insanlarda da müşahidə olunur ki, bu da bazar ertəsi stresinin orqanizm üçün uzunmüddətli yükə çevrilə biləcəyini göstərir.
Tədqiqat çərçivəsində 50 yaşdan yuxarı 10 mindən çox Britaniya sakini araşdırılıb. Nəticələrə görə, bazar ertəsi günü müşahidə edilən narahatlıq kortizol, yəni stres hormonu səviyyəsini digər günlərlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Alimlərin fikrincə, bu, istirahət günlərindən strukturlaşdırılmış iş həftəsinə keçid və həftənin əvvəlində yaranan yüksək qeyri-müəyyənlik hissi ilə əlaqədardır.
Tədqiqat müəllifləri qeyd edirlər ki, bəzi insanlar üçün “bazar ertəsi sindromu” ilkin stres amili aradan qalxdıqdan sonra belə orqanizmin avtomatik reaksiyasına çevrilir. Hər həftə təkrarlanan bu stres zamanla yığılaraq stres sisteminin tənzimlənməsində pozuntulara, nəticədə isə xroniki xəstəliklərin inkişaf riskinin artmasına səbəb ola bilər.
Alimlər vurğulayırlar ki, beynin stresə reaksiyası plastik xarakter daşıyır və dəyişə bilər. Meditasiya, şüurlu nəfəsalma, müntəzəm fiziki fəaliyyət və yuxu gigiyenasına riayət etmək kimi emosional tənzimləməyə yönəlmiş praktikalardan istifadə beynin həftəlik fəaliyyət dövrünü bərpa etməyə və sağlamlıq risklərini azaltmağa kömək edir.