Uşaqları unutmayan şair

A- A A+

Uşaq ədəbiyyatı yazmaq, yaratmaq həm çətindir, həm də məsuliyyət tələb edən bir sahədir. Uşaqların zövqünü oxşayan əsər yazmaq yazardan yüksək həssaslıq tələb edir. Yəni uşaqları öz diliylə danışdırmağı bacarmaq hər əli qələm tutana nəsib olmur. Gərək böyük kimi müdrik, tərbiyəvi, ağıllı düşünməklə yanaşı, uşaq kimi saf təbiətli, uşaq dilli, uşaq düşüncəli, səmimi olmağı da bacarasan.

Bu yaxınlarda əlimə bir kitab keçmişdi.- “Göy yerə zəng eyləyir”. Üz qabığında gülən uşaqların şəkli diqqətimi çəkdi.  Vərəqlədim... bir-birindən maraqlı uşaq şeirlərini oxumağa başladım. İstər-istəməz üzümdə təbəssüm oyandı. Şəkildəki uşaqlar da sanki bu şeirləri oxuyub gülür, kitabın müəllifi İbrahim Yusifoğlunun onların dəcəlliklərini necə gördüyünə, ürəklərini necə oxuduğuna məəttəl qalıb  sevinirdilər:

Hava yaman tutulub,

Şimşək hay-küy eyləyir.

Topa-topa buludlar

Yerə yağış ələyir.

Baxıb yağan yağışa,

Uşaqlar söz söyləyir:

İlkin deyir:-Bu yağış

Yeri lap dəng eyləyir.

Toğrul deyir:-Damcılar

Bax,yerlə cəng eyləyir.

Aycan deyir:-Uşaqlar,

Göy yerə zəng eyləyir...

Bu şeirdə yağışla torpağın təmasını bədii ifadələrlə, uşaq gözüylə görmək, uşaq təfəkküründə onu mənalandırmaq və sadə bir dillə onu yenə uşaq oxucuya çatdırmaq var. Həmqafiyə sözlərin (dəng, cəng, zəng) şeirdə bir-birini asanlıqla əvəz etməsi şeirin oxunub, yaddaşda tez qalmasını təmin edir. Başqa bir nümunədə isə İbrahim müəllim Günəşlə uşağın söhbətini sadə fikirlərlə bədiiləşdirib:

Araz deyir:-Ay Günəş,

İşığın aşıb-daşır.

Sənə baxa bilmirəm

Gözlərim bərk qamaşır.

 

Qaçıb çıxmısan göyə,

Cığallığından əl çək.

Əgər məndən qorxmursan,

Düş gəl yerə güləşək.

Yazdığı uşaq şeirləri kimi səmimi, sadə, təvazökar bir insandı İbrahim müəllim. İnsanlara yaxşılıq etməkdən, yıxılanın əlindən tutmaqdan fərəh duyar. Xalq yazıçısı Hüseyn İbrahimovun bir cümləsi yadıma düşür: -“Qədim və bərəkətli Şərur torpağının yetirməsi İbrahim Yusifoğlunu ilk gündən ifallı və istedadlı bir ziyalı kimi tanımışam”. Bu sözləri onu tanıyan hər kəs söyləyə bilər. Bütün bu gözəl və özəl xarakteri onun - həm böyüklər, həm də uşaqlar üçün yazdığı bütün əsərlərinə yansıyıb.

Uşaq ürəkli şairimizin  bu kitabda vətənlə, təbiətlə, insan və insan xarakteri ilə bağlı aydın dillə yazılmış onlarla, yüzlərlə şeiri var. Ana torpağı sevimli uşaqlarla addım-addım dolaşan şair, “Azərbaycan vətənimdir”- deyib, doğma Şərurdan yol alıb bütün Nuh yurdunu gəzir:

Naxçıvanam!

..Övladlarım gülərüzlü,

Şən nəğməli, azad səsli.

Qucağımda bəsləyirəm

Xoş günlərə gedən nəsli.

Hər misrası müstəqillik, cəngi qoxuyan vətən nəğməsini körpə yaddaşlara yazır:

Nəğmələrin ən qədimi, ulusu,

Meyvələrin ən şirini, sulusu,

Bulaqların ayna kimi durusu-

Vətən nəğməsi!

İbrahim Yusifoğlu övladlarına Xan Arazın harayından, Xocalının fəryadından, düşmənə göz dağı olan müzəffər ordumuzun əsgər inamından söz açır. Arpaçay əfsanəsini tarix yaddaşımıza sadə dillə çatdırır:

Bir mahnı haray kimi

Dolaşsa da elləri,

Saranı qorxutmayır

Arpaçayın selləri.

Uşaqlar üçün maraqlı, tərbiyəvi, düşündürücü əhəmiyyəti olan hər mövzuya toxunur şair. Bəzən çiçəklərlə, ağaclarla söhbət edib onların xüsusiyyətini uşaqların dil ilə açır:

Yaz günləri obadan

Ətirli bir iy gələr.

Nənəm sevincək deyər:

-Çiçəkləyib iydələr.

 Bəzən də heyvanların sevimli canlı olduqlarını uşaqlara dörd misra ilə çatdırır:

-Budağa qonub baxan

Bu quş necə yumrudu.

-Tanımadın, ay Araz,

Onun adı Qumrudu.

Salxım söyüdü uşaq gözü ilə görən şair onun yazda ağaclardan daha tez boy atmasını,yarpaqlamasını, saçlarını daramadığını irad tutur:

Ağaclar arasında

Qoçaq gördüm söyüdü.

Bircə ilin içində

O boy atıb böyüdü.

 

İradım var söyüdə,

Baxmır sözə, öyüdə.

Saçlarını daramır,

Özünə iv aramır.

İbrahim müəllim salxım söyüdün  saçları ilə birgə iv sözünü (saçları ortadan, yandan ayıran düz xətt) seir dilinə gətirib, bədii sözə çevirib. Həmçinin, uşaqların, həm də böyüklərin yaddaşında unudulmuş, az-az işlənən sözlərdən birini təzələyib. Kitabı vərəqlədikcə gözümüzün önündə bir-birindən maraqlı, yığcam, poetik səhnələr açılır. Şair hətta milli yeməklərimizi, əriştəni, daş küftəsini, qaysavanı şirin , dadlı dillə bişirib, uşaqlara yedirdir:

O hansı yeməkdi ki,

Un ələkdən ələnir.

Sonrası xəmir olur,

Balaca kündələnir.

 

Bu balaca kündələr

Oxlovla ovxalanır.

Doğram-doğram doğranıb

Sonra ipdən sallanır.

 

Hələ onu bişirmək

Tələb edir səriştə.

Aynur deyir:- Ay nənə,

Əriştədi, əriştə.

Belə gözəl nümunələr kitabın sonuna qədər oxucunu izləyir. Hamısını təhlil etsə belə, yorulmaz insan...Kitabdakı şeirləri balalarınıza, şagirdlərinizə, nəvələrinizə oxuyun. Hərəsi bir dünyadır. Uşaq dünyanıza poetik nümunələrlə səyahət edin. Onu da qeyd edim ki, kitabdakı mənzum pyeslər uşaq tamaşaları üçün hazır ssenaridir. İnanıram ki, Naxçıvan Dövlət Uşaq Teatrı balaca tamaşaçılarını sevindirmək üçün bu əsərlərə müraciət edəcək.

Bax beləcə, hərdən uşaq olub, uşaq şeiri, uşaq nağılı oxumaq istəyir insan. Əlbəttə ki, hər dövrün öz uşaq ədəbiyyatı var. Bizim nəsil M.Ə. Sabiri, A.Şaiqi, S.S.Axundovu, A.Səhhəti. X.Əlibəylini və onlarla yazıçı və şairlərin uşaq əsərlərini oxuyaraq böyüyüb. Bu nümunələr indi də yaddaşımızın bir küncündə, əzbərimizdə özünə möhkəm yer edib. Çox zaman evdə uşaqlara onların yazdıqlarından nümünə gətiririk. “Uşaq və buz”, “ Gəl-gəl, a, yaz günləri”, “Keçi”, “Xoruz”, Pişik” və s. bu kimi yaddaqalan şeirlər unudulmayan bədii nümunələrdir. Bir də bu gözəl uşaq şeirlərinin üzərinə müasir nümunələri əlavə edib oxumaq, körpə balalara İbrahim Yusifoğlu kimi uşaqları sevən, onları unutmayan şairləri də tanıtmaq lazımdır.

Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliyinin üzvü olan İbrahim Yusifoğlu Azərbaycan, eləcə də Naxçıvan ədəbi mühitində  öz sözünü deyən şair kimi iyirmi beş adda şeirlər, poemalar, mənzum pyeslər, hekayələr kitablarının müəllifidir. Onun uşaq ədəbiyyatı sahəsindəki fəaliyyəti olduqca təqdirəlayiqdi. “Futbolçu, topçu, gopçu”, “Arpaçayın uşaqları”, “Azərbaycan nəğməsi”, “Vətən nəğməsi”, “Seçilmiş əsərləri-2” kitablarını balacalara hədiyyə edib. 

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin tərtib etdiyi “Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı antologiyası”, “Məktəbəqədər təhsil müəssisələrində tərbiyə və təlim proqramı”na dair “Müntəbaxt” dərsliyində silsilə şeirləri verilib.

“Ulduz”, “Göyərçin”, “Günəş”, “Uşaqlar və Günəş”, İbtidai məktəb” və s. jurnal və toplularda, “Şərq qapısı”, “Savalan”, “Tumurcuq”, “Azərbaycan müəllimi”, “Təhsil problemləri” və başqa qəzetlərdə müntəzəm olaraq uşaq şeirləri ilə çıxış edir.

Dəyərli şairimiz 2016-cı il Prezident mükafatçısı, “Qızıl qələm” media mükafatı laureatıdır. Əsərləri türk, rus, fars və fransız dilinə tərcümə edilib.

Hər zaman öz səmimiyyətinə, eyni zamanda məsuliyyətinə sadiq qalan İbrahim Yusifoğlu uşaqları unutmur, yeni-yeni əsərlərlə, cəlbedici, sadədilli şeirləri ilə körpə balaları sevindirməkdə davam edir.

Təranə Arifqızı

Digər xəbərlər

Xəbərin mətnində orfoqrafik səhv var

Seçilən mətn düzəliş üçün göndəriləcək: