Dağlar oğlu- Mübariz postunda xidmət edən qəhrəman
Soyuq bir qış axşamıdır. Bayırda yeni ilin ilk qarı yağır. Tovuz xanım artıq iki ildir ki, şam ağacı bəzəmir. Onun bayramları, ən xoş günləri oğlunun gedişi ilə getdi eləcə. Bu balaca evinin bir otağı oğlunun şəkilləri, şəxsi əşyaları, fəxri fərmanları, xatirələri ilə doludur. Bir zaman əyninə geyindiyi hərbi forması divardan asılıb. Yaraşıqlı siması, boy-buxunu, durğun baxışı şəkillərində əbədiləşib. Hər əşyasından, hər şəklindən bir xatirəsi boylanır Həmidin. Bu dilsiz əşyalar dil açıb vətən sevdalısı bir gəncin, II Qarabağ müharibəsində Azərbaycan ordusunun şəhid verdiyi minlərlə oğullardan biri, baş leytenant Həmid Qasımovun yarımçıq həyat hekayəsindən danışır zaman-zaman.
Saçları vaxtından tez ağarmışdı Həmidin. Gözlərində ağır bir yük vardı sanki. Dərin düşüncələrə dalardı elə hey. O gün gələcəkmi, Qarabağı azad edəcəyikmi. O torpaqlara hərbçi kimi ayaq basacağammı. Vətən həsrətindən, torpaq xiffətindən bir tala dən düşmüşdü 26 yaşlı bu igidin qara saçlarına.
2020-ci ilin o məşum payız günlərində Naxçıvan Qarabağdan gələn şəhid oğullarını toy karvanı ilə qarşılayanda başında qara çalması, əynində oğlunun hərbi gödəkçəsi olan bir ananın bu nidaları hələ də qulaqlardan getməyib. “Sənə halal olsun, Həmid. Halal olsun sənə”. Şəhid Həmid Qasımovun anası Tovuz xanım idi oğlunu belə qürurla qarşılayan, ona bu sözləri deyən. Zəhmətini, əməyini övladlarını təkcanına böyütmək uğruna çəkdiyi bütün cəfaları oğluna halal etdi bu məğrur qadın. Vətən üçün böyütdüyü oğlunun mübarək nəşi qarşısında baş əydi. Alnıaçıq, başıdik “bir oğlum da var, lazım olsa, onu da bu yolda qurban verməyə hazıram” dedi.
Yol gəlmisiniz, soyuqdur deyib evinin bir küncündə yanan sobanın üstündəki çaydandan bizə bir fincan çay süzən bu qadının simasına baxanda ana vətən kəlmələri yada düşür. Ana sözünün niyə vətən sözünə bərabər tutulduğu bir daha aydın olur. Anası qədər çox sevdi Həmid vətənini. Sinəsinə qazıdığı Ana sözündə bütövləşdi vətən onun üçün. Anası da vətən üçün böyütmüşdü axı onu. Elinə dayaq, torpağına əsgər, zabit vermişdi. Hələ uşaqlıqdan hiss etmişdi ondakı o duruşu, o baxışı. “Generalım” deyib onu əzizləmişdi. Heç bilməmişdi oğlu hərbini seçəcək. Hələ şəhid olacağını ağlına belə gətirməmişdi...
Beləcə, 8-9 yaşlarından oğullarını atasız böyütdü Tovuz xanım. Həm ata qayğısı, həm ana nəvazişi göstərdi onlara.
“Həmidin necə bir oğul olduğunu 9 yaşında görmüşdüm. Onları təkbaşına böyütmək üçün çox əziyyətlər çəkmişəm. Elə vaxt olub ki, geydiyim ayaqqabının üstü olub, altı yox. Yağışda, qarda ayaqlarım həmişə su olardı. Həmid o zaman məndən xəbərsiz gedib qonşunun həyətində işləmiş, aldığı pulla mənə bir cüt ayaqqabı almışdı. Çox sakit, ağıllı, uzaqgörən bir uşaq olan Həmid böyüdü, evimin böyüyü, arxa-dayağım, dostum-sirdaşım oldu. Bütün işlərimi onunla məsləhətləşərdim”.
Ana danışdıqca xatirələr çözələnir, səsi titrəyir, bəzən gözlərində qığılcımlar yanır, bəzən də yaş axırdı. Danışdıqları kinolent kimi gözlərinin önündən keçirdi o an. Bir zaman bu zəhmətkeş əlləri ilə oğlunu məktəbə aparan, saçlarına sığal çəkən ananın qəlbində indi bir oğul həsrəti yurd salıb.
Bir günün içində saçım ağardı,
Həyat qocaltmamış, qocaltdın məni.
Amma mən haqqımı halal edirəm
Şəhid anasıtək ucaltdın məni! - deyir.
O danışır, mən isə Həmidin tərcümeyi-halına nəzər salıram.
1994-cü il dekabrın 11-də Şərur rayonunun Qışlaqabbas kəndində anadan olan Həmid Kəngərli rayonunun Qabıllı kəndində böyüyüb. Həmid hələ 9-cu sinifdə oxuyarkən qərarını vermiş, seçmişdi gələcək peşəsini. 2009-cu ildə Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyə qəbul olmaq üçün sənəd verəndə övladlarını vətən, torpaq sevgisi ilə böyüdən Tovuz xanım oğluna bu sözləri demişdi: “Həmid, sonadək bu yolu davam etdirəcəksənsə, get, yox əgər yarı yoldan qayıdacaqsansa, getmə”. 2012-ci ildə liseyi bitirib AAHM-ə qəbul olan gənc leytenant 2016-cı ildə bu ali hərbi məktəbi də uğurla başa vurur və Goranboy rayonunda N saylı hərbi hissədə taqım komandiri vəzifəsində xidmətinə başlayır. 2017-ci ildə Tərtər rayonunun N saylı hərbi hissəsinin tabeçiliyində olan Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun adını daşıyan postda xidmət edir. Beləliklə, Milli qəhrəmanın layiqli davamçısı, əsgərlərinin qayğıkeş komandiri olan Həmid Qasımovun göstərdiyi xidmətlər nəzərə alınır, fəxri fərmanlar, təltiflər alır. 2019-cu ildə Ordu komandanlığı tərəfindən ona baş leytenant rütbəsi verilir və bölük komandiri olur.
Həmid hər zaman doğmaları ilə danışanda “Qəhrəmanımızın xidmət etdiyi yerdə dayanıb onun getdiyi yola baxıram. İnşallah, bu yolu tamamlayarıq” deyərdi. Oğlunun bu postda xidmət etdiyi dörd il ərzində həm fəxr etdi, həm də yuxuları ərşə çəkildi Tovuz xanımın. Qorxdu ki, balası da Mübariz kimi qəflətən düşmən tərəfə keçər, onun hiyləsinə tuş gələr. Günlərin birində qardaşına “səfərbərlik elan olunub, sən də yazıl, gəl birlikdə əzək düşmənin başını, zəfəri Qarabağda qeyd edək” deyən Həmidin illərdir arzuladığı an gəlib çatmışdı - sentyabrın 27-si.
Döyüş öncəsi bölüyünü toplayaraq “Bu yol şərəf yoludur, illərlə həsrətində olduğumuz torpaqlarımız uğrunda şərəflə döyüşmək bizə qismət oldu. Döyüş meydanında nə olur olsun, əsla geriyə baxmayın. Hətta mən –komandiriniz şəhid olsam belə, yalnız irəliyə gedin. Böyük əzm və şücaətlə qorxusuzcasına düşmənin üzərinə gedin. Çünki biz tarix yazanlar deyilik, tarix olanlarıq” deyən komandir mübariz bölüyü ilə Mübariz postundan düşmənin üzərinə atılır, ön xətti yarır, Talış, Suqovuşan, Laçın uğrunda döyüşlər gedir. Oktyabrın 3-ü 6 saat davam edən döyüşdə cəsur komandir qarın nahiyəsindən güllə yarası alır. Əsgərləri ona “Komandir, siz olduğunuz mövqedə qalın, biz əzərik düşmənin başını” desələr də, o yarasını sarıdıb yaralı vəziyyətdə döyüşə davam edir, bəlkə də yaralı halda döyüşməsəydi, dünüb yarasını sağaltsa idi, şəhid olmayacaqdı. Amma Mübarizin ruhu onun qanına işləmişdi. Hamıdan öndə getməli idi Həmid. Getdi və ikinci dəfə boğazından vuruldu. Əsgərləri ona “Komandir, bizimlə qal” desə də, artıq gec idi, son sözləri boğazında düyünlənib qalan komandirin ruhu göylərə pərvazlanmışdı.
-Generalımız Polad Həşimov şəhid olanda Həmid məzuniyyətdə idi. Xəbəri eşidəndə rəngi qapqara qaraldı. Onu burada saxlaya bilmədim. Təcili bilet alıb getdi. Qəlbi vətən, torpaq sevgisi, düşmənə qəzəb hissi ilə alışıb yanan oğlumu generalımızın şəhid olması xəbəri da daha da coşdurdu. Həmid özü də Aprel döyüşləri zamanı Lələtəpə uğrunda gedən döyüşlərdə general Polad Həşimovun tabeliyində döyüşmüşdü.
Oğluma bu həyətdə toy mağarı quracaqdım. Ancaq tabutunu qarşıladım. Bu çox ağır olsa da, oğlumla son dəfə görüşməyə gələn insan seli, onun uca adı, qəhrəmanlığı məni ayaqda tutdu.
Vətəninə canını fəda edən Həmid torpağa tapşırılan gün həyətimizdəki izdihamın ucu-bucağı olmadı. El oğlumu layiqincə qarşıladı.
İndi Qabıllı kənd qəbiristanlığında üç igid yan-yana uyuyur. Həmid də onların sırasında bu məkanı özünə əbədi məskən seçib. Onların adı ilə təkcə doğmaları yox, bir mahal, bir el, bütün Azərbaycan fəxr edir. Tovuz xanım tez tez bu ünvana, oğlunun görüşünə gəlir. Anasına bəxş etdiyi baş ucalığından, ölümündən sonra aldığı medallardan, bu gün yaşadığı rayon, eləcə də ölkə üzrə şəhidlərlə bağlı keçirilən bütün tədbirlərdə iştirak etməyindən, gənc nəsilə Həmiddən danışmağından deyir ona. Bir də deyir ki, məni sənə görə tanıyırlar, oğul!
Özü ilə bu dünyadan nakam sevgisini də aparan Həmid Qasımov əvəzində milyonlarla insanın sevgisini qazandı.
6 oktyabr 2020-ci il. Şəhid baş leytenant Həmid Qasımovun dəfn edildiyi gün. Bəlkə də, o gün bu qapıda Həmidin toyu çalınacaq, yeni bir ailənin təməli qoyulacaqdı. İndi Həmidin xatirələrini daşıyan otaq da bəy otağı olacaqdı. Həmid nişanlı idi axı. Nuranə adlı qızla iki il idi nişanlanmışdı. Onun xarakterinə, tərbiyəsinə vurulmuşdu Nuranə. Şəhid olmamışdan əvvəl yarına “mən şəhid olsam, sən qərənfilim olarsan” deyən Həmid Nuranənin yuxusuna tez -tez gəlir. Daha Nuranə sevgilisini ancaq yuxularında görə bilir.
Həmid Nuranə ilə özünə iki gün təmtəraqlı toy çaldıracaq, ən gözəl bəy libasını geyinəcək, gələcək oğluna isə babası Nurməmməd kişinin adını qoyacaqdı. Axı, o, bu həyatda babası Nurməmməd kişini özünə ideal seçmişdi. Sözü-söhbəti tutardı onunla. Vətəni sevməyi, dinə, imana bağlılığı, əməlisaleh insan olmağı babasından öyrənmişdi.
Bu arzuları nakam qaldı, amma şəhid olmaq arzusuna çatdı.
Vətəni bütöv, xalqını qalib görməyi Həmid o qədər arzulamışdı ki, 4 il düşmənlə üzbəüz xidmət edəndə də bu arzularla yaşadı. “Mən dağlar oğluyam, aşağılarda nə işim var, qartal zirvələrdə olar” dedi.
-Həmid həmişə evə gələndə məndən xəbərsiz gələrdi ki, sürpriz olsun. Qapını açardım, balam dayanardı qarşımda. Qucaqlayar, bağrıma basardım. Evimə işıq, yaraşıq gələrdi sanki... İndi daha açmır bu qapını. Amma ruhu bizimlədi, bunu hər an hiss edirəm.
Ana oğlunun bu evdən, bu qapıdan sonuncu gedişini xatırlayır: “Həmid üzərliyi, onun ətrini çox sevərdi. Həmişə gedəndə ona bir dəstə üzərlik verərdim. 2020-ci il avqustun 4-ü onu bu qapıdan yola salanda da belə etdim. Allaha əmanət ol ki, səni bir də görə bilim, dedim. Məni bərk qucaqladı. O an oğlumu sonuncu dəfə gördüyümü hiss etdim bir anlıq. İndi o üzərliyi məzarına qoyur, otağında yandırıram tez –tez. Axı Həmid çox sevirdi üzərlik iyini”.
Bu evdə bir də Həmid üçün darıxan bir qardaşı var. Ümidin qardaşı ilə iki yaş fərqləri var. Həmid təkcə qardaş yox, həm də ata olmuşdu Ümidə. Hər zaman arxa-dayaq çıxmışdı, qoruyub-qollamışdı onu. Həmid şəhid olmamışdan öncə anasına demədiyini qardaşı Ümidə demişdi. Sevdiyi qızı və anasını ona əmanət etmişdi.
“Həyatda “heç” uğrunda ölməkdən qorxuram. Allah bu məqsəd üçün ölməyi nəsib etsin” deyən Həmid şəhidliyi bu həyatda qarşına məqsəd qoymuşdu. Vətən uğrunda son nəfəsinədək döyüşərək o ali məqama ucalmaq arzusu idi. Amalına çatdı.
Ölümündən sonra Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə “Vətən ugrunda”, “İgidliyə görə”, “Laçının və Suqovuşanın azad olunmasına görə” medallarına layiq görülən igid vətən oğlu anası Tovuz xanıma bu medalları, bir də tabutuna bükülüb gələn bayrağı əmanət qoydu. İndi Həmidin otağındakı yatağın örtüyünə dönən o bayrağa Tovuz xanım hər dəfə baxanda qəhrəman oğlunu xatırlayır. Qeyri-ixtiyari olaraq bu sözləri pıçıldayır öz –özünə:
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa,
Şanlı Vətən, şanlı Vətən!
Ömrü 26 ilə sığan Ulu Kəngərlilər yurdunun daha bir vətənpərvər oğlunun həyat hekayəsi belə idi. İllər dolanıb, qərinələr ötəcək, o oğulların adı və hünəri unudulmayacaq.
Türkanə Əmoyeva
“NUHÇIXAN”