Çin dünyada ilk termonüvə reaktorunu yaradıb
Çinin termonüvə enerjisi sahəsində fəaliyyət göstərən “Energy Singularity” şirkəti ilk dəfə yüksək temperaturlu superkeçirici tokamak inşa edib. NUHÇIXAN bu barədə Çinin CGTN beynəlxalq xəbər kanalına istinadla xəbər verir.
Tokamak maqnit sahələrindən istifadə edərək plazma saxlayan dairəvi formalı bir qabdır ki, onun temperaturu nüvə birləşməsinin şərtlərini bərpa etmək üçün yüksəldilə bilir. Həddindən artıq yüksək temperaturda hidrogen atomları birləşərək helium əmələ gətirir və əlavə məhsul kimi böyük miqdarda enerji buraxır.
HH70 qurğusu Şanxayın şərq bölgəsində yerləşir və eyni zamanda özəl şirkət tərəfindən inşa edilmiş dünyada ilk superkeçirici tokamak olub.
Mütəxəssislər tokamakların nəhəng və bahalı olmaq məcburiyyətində olmadığını nümayiş etdirməyə çalışırlar. CGTN-nin reportajına görə, HH70 mövcud cihazlardan daha kiçik və daha ucuzdur. Tokamak yüksək temperaturlu superkeçirici REBCO materialından hazırlanmış maqnit sistemindən istifadə edir.
Material geniş miqyasda istehsal oluna bilən nadir torpaq barium oksidi və misdən ibarət nazik zolaqlardır. Buna görə də onları almaq daha ucuz başa gəlir. Bundan əlavə, şirkət mövcud tokamaklardan təxminən 50 dəfə kiçik həcmdə füzyon zavodları yarada biləcəyini iddia edir.
Füzyon reaktorların göstəriciləri “Q” dəyərindən istifadə etməklə - istehsal olunan enerjinin reaksiyanı saxlamaq üçün tələb olunan girişə nisbəti ilə ölçülür. Hazırda bir tokamakdan əldə edilən ən yüksək “Q” dəyəri 1,53-dür. “Energy Singularity” şirkəti “Q” dəyəri 10 olan tokamaklar hazırlamağı hədəfləyir. Şirkət 2027-ci ilə qədər növbəti nəsil tokamak hazırlamağı və onilliyin sonuna qədər öz texnologiyasının nümayişini tamamlamağı planlaşdırır.