Ermənistanda işsizlik sosial problemləri artırır

Koronavirus pandemiyasının genişlənməsi ilə Ermənistanda sosial-iqtisadi durum daha da pisləşir. Xüsusən baş nazir Nikol Paşinyanın hakimiyyəti zəbt etməsindən sonra vəziyyət daha da ağırlaşıb. Asiya İnkişaf Bankı Ermənistandakı yoxsulluq səviyyəsini ən geridə qalmış ölkələrlə müqayisə edir. Beynəlxalq Valyuta Fondu isə bu ölkənin dövlət borcunun artacağını proqnozlaşdırır.

Ölkədə işsizlik səviyyəsi də kritik həddə yaxınlaşır. Ermənistanın keçmiş baş naziri Qrant Baqratyan da vəziyyətin acınacaqlı olduğunu qeyd edir. O, Paşinyanın sosial şəbəkədə yazdığı qeydə istehza ilə toxunub. Paşinyan öz "Facebook” səhifəsində yazmışdır: "Mayda apreldə bağlanmış 71 min 471 iş yerindən 50 min 94-ü bərpa olunub. Bərpa prosesi davam edir”.

Baqratyan bunları absurd adlandırır: "Adam nə deyir? Apreldə 71,4 min iş yeri bağlanmışdı, böyük hissəsini artıq açmışıq, görünür, indi tezliklə ya... Nikol Paşinyan nə biləydi ki, statistika xidməti 2020-ci ilin yanvar-apreli üçün 6,1 faiz işsizlik enişini (dünya rekordudur) qeydə alıb. Bax belə işləyirlər. Paşinyan milləti qıraraq koronavirusa qarşı belə mübarizə aparır”.

Baqratyan bildirir ki, Paşinyan iş yerləri ilə bağlı bir sıra göstəriciləri, yumşaq desək, reallıqdan uzaq olan məlumatları açıqlayıb.

"168.am” nəşrində dərc olunan məqalədə də qeyd olunur ki, Paşinyan tərəfindən açıqlanan bu rəqəmlərin bağlanan iş yerləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur: "Əslində, aprel ayında Ermənistanda 71 471 yox, 12 minə yaxın iş yeri bağlandı. Bu barədə Ermənistan Dövlət Gəlirlər Komitəsi sədrinin müavini Artur Manukyan bəyan edib. Qalanları bağlanmış yox, sadəcə ödənilməyən iş yeri yerləridir. 4 ayın məlumatlarına görə, təxminən 12 min əməkdaş işdən çıxarılıb, yəni iş yerlərinin sayı bu qədər azalıb. Ancaq bir az daha yüksək faiz maaş hesablanmayan, ancaq saxlanılan iş yerlərinin sayıdır. Başqa sözlə, iş yerləri saxlanılıb, lakin heç bir ödəniş edilməyib. Düşünürük ki, fövqəladə vəziyyət səbəbindən əmək haqqının işçinin işlədiyi qədər hesablanmasını nəzərdə tutan Əmək Məcəlləsində son dəyişikliyin də burada rolu var. Paşinyanın açıqladığı 71471 "bağlı” iş yerlərindən bəziləri əslində bağlanmayıb. Həmin işlər aprel ayında olub, amma insanlar maaş almayıblar.

Başqa sözlə, insanlar məcburi məzuniyyətdə olduqları üçün vergi orqanlarına ödənilmiş maaşlar barədə sıfır hesabatlar təqdim edilib. Bu, iş yerlərinin bağlanması demək deyil. Bağlı bir işlə heç bir əlaqəsi olmayan məcburi ödənişsiz məzuniyyətdir və hökumətin addımlarını əsaslandırmaq üçün insanları çaşdırmağa ehtiyac yoxdur. 60 minə yaxın belə iş yerlərindən söhbət gedir. Buna görə bir çox insan aprel ayında maaş almayıb, ancaq iş yerlərini də itirmiş hesab olunmur. İşləmədiyi dövr üçün əmək haqqının verilməməsi bu iş yerlərinin bağlandığı anlamına gəlmir. Bunlar məcburi dayandırılmış iş yerləridir”.

Qeyd olunur ki, Dövlət Gəlirlər Komitəsi sədrinin müavininin açıqladığı 12 minə yaxın iş yerinin bağlanması iddiası başqa bir məsələdir. Bu vəziyyətdə, həqiqətən, bağlı iş yerlərindən söhbət gedir. Apreldə təxminən 12 min insan iş yerini itirib. İndi baş nazir may ayının məlumatlarına əsasən, 50 min 94 iş yerinin bərpasından danışarkən açıq-aşkar həqiqətləri təhrif edir. Bunlar əsasən məhdudiyyətlər üzündən aprel ayında yararsız vəziyyətə düşən iş yerləridir. Baş nazirin açıqladığı rəqəmlərə görə, onlardan ən azı 9 mini may ayında ödənişsiz məzuniyyətdə olmağa davam edib, yaxud daha da pis olaraq, aprel ayında iş yerlərini itirən 12 min vətəndaşın sırasına qoşulub.

Məlum olur ki, iqtisadiyyatın yenidən açılmasından sonra və ya aprel-may aylarında Ermənistan əmək bazarı 21 mindən çox iş yerini itirib. Bunlardan təqribən 12000-ə yaxın aprel ayında bağlanıb, may ayında isə 9000-dək iş yeri açılmayıb. Bu, Paşinyanın söyləmək istəmədiyi həqiqətdir. Bunun əvəzinə, hökumət "taxtın süqutundan” sonra iqtisadiyyatın yenidən açılması barədə qərarın öz nəticəsini verdiyi barədə təsəvvür yaratmağa çalışır.

Məqalədə qeyd olunur ki, bu qərar iqtisadiyyat üçün doğru ola bilər, amma unutmamalıyıq ki, pandemiya bu gün Ermənistanda tüğyan edir, yüz minlərlə insanın ölümünə səbəb olur, on minlərlə insanın həyatı və sağlamlığı təhlükə altındadır: "İş yerləri haqqında danışarkən Paşinyan işsizlik nisbətlərinə toxunsa daha yaxşı olardı. Bu il Ermənistanda işsizlərin sayı xeyli artıb. On minlərlə vətəndaş iş üçün xaricə getmək imkanından məhrum olmuş və işsizlər sırasına qoşulmuşdu. Hökumət aylardır ki, bu insanları ölkə daxilindəki tikinti işlərinə uyğunlaşacaqları barədə boş vədlər verir, bunun problemi həll etməyəcəyini yaxşı bilir. Bunlar və pandemiya olmadan da Ermənistanda işsizlik səviyyəsi çox yüksək idi.

Rəsmi məlumatlara görə, ötən ilin sonunda Ermənistanda 202 mindən çox işsiz qeydə alınıb. Bu il, xüsusən yoluxma dövrü üçün məlumatlar hələ yayımlanmayıb. Ancaq vəziyyətin pisləşməsi istiqamətində işsizliyin kəskin artımının qeydə alınacağı birmənalıdır”.

Bütün bunlar bir daha Ermənistanda vəziyyətin fəlakət həddinə çatdığını göstərir.

 

Elçin CƏFƏROV

"Azərbaycan”