Şərqşünaslıq İnstitutunda Xocalı soyqırımı ilə bağlı ərəb və fars dillərində yeni nəşrlər çapdan çıxıb
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademik Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda xalqımıza qarşı ötən əsrin müxtəlif dövrlərində həyata keçirilən soyqırımı aktları ilə bağlı yeni faktların üzə çıxarılması, bu hadisələrin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması istiqamətində əhəmiyyətli işlər görülür. Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri kütləvi qırğınların, qarətlərin, deportasiya aktlarının əsl mahiyyətinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında institutun əməkdaşlarının bu sahədə apardıqları tədqiqatların, hazırladıqları və ya tərcümə etdikləri kitabların mühüm rolu var.
İnstitutdan NUHÇIXAN-a bildirilib ki, bu sahədə elmi müəssisədə indiyədək 30-a yaxın kitab nəşr etdirilib. Erməni qəsbkarlarının son dövrlərdə Azərbaycan torpaqlarında törətdikləri vəhşiliklərlə bağlı ərəb və fars dillərində yeni bir neçə nəşr işıq üzü görüb.
Xocalı soyqırımı ilə bağlı Şərqşünaslıq İnstitutunda biri ərəb və ingilis, digəri isə fars və ingilis dillərində olmaqla, iki buklet nəşr edilib. Bukletlərdə 1992-ci il fevralın 26-da erməni hərbi birləşmələrinin sovet ordusunun 366-cı motoatıcı alayının hərbi texnikasının iştirakı ilə Dağlıq Qarabağın azərbaycanlılar yaşayan Xocalı şəhərinin işğalı zamanı törətdikləri görünməmiş vəhşiliklərdən bəhs edilir.
Bu kütləvi qırğın nəticəsində 613 nəfərin, o cümlədən 106 qadının, 63 uşağın, 70 qocanın amansızlıqla qətlə yetirildiyi, 1275 dinc sakinin əsir götürüldüy, onlardan 150 nəfərin taleyinin hələ də məlum olmaması, 8 ailənin tamamilə məhv edildiyi, 25 uşağın hər iki valideynini, 130 uşağın isə valideynlərindən birini itirdiyi qeyd edilir.
Bukletlərdə 1994-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycan Milli Məclisinin fevralın 26-nı “Xocalı soyqırımı günü” elan etməsi, faciə ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında Heydər Əliyev Fondunun gördüyü işlər, xüsusən Fondun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq təbliğat-təşviqat kampaniyası və digər tədbirlər haqqında ətraflı məlumat yer alıb.
Bundan əlavə, daha öncə Azərbaycan və rus dillərində Milli Məclis tərəfindən çap olunmuş “Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” kitabı Şərqşünaslıq İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən ərəb dilinə tərcümə edilərək nəşr olunub. Kitabın elmi redaktoru institutun direktoru, Milli Məclisin deputatı, akademik Gövhər Baxşəliyevadır. Kitabda bu günədək davam edən və Qafqaz regionunda gərginliyə səbəb olan Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən bəhs edilir. Kitabın ilk səhifələrində Qarabağ toponimi haqqında qısa arayış verilir, bu toponimin tarixi mənbələrdə Kür və Araz çayları arasında yerləşən əraziləri bildirdiyinə, Qarabağın tarixən Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin (1501-1736) bəylərbəyliklərindən biri sayıldığına işarə olunur. Burada, həmçinin XIX əsrin I yarısında Rusiya imperiyasının köməyilə ermənilərin İrandan və Osmanlı imperiyasından Şimali Azərbaycan torpaqlarına, o cümlədən Qarabağa köçürülməsi və həmin ərazilərdə məskunlaşdıqdan sonra illərboyu öz dövlətlərini yaratmaq cəhdlərindən danışılır. XIX əsrdə köçürülərək məskunlaşmış ermənilərin yerli Azərbaycan əhalisi ilə birgə yaşadıqları Dağlıq Qarabağ ərazisində Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olmaq şərti ilə sovet dövründə - 1923-cü ildə Azərbaycan SSR-də Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin yaradılması, bununla kifayətlənməyən ermənilərin vilayətin Ermənistan SSR-in tərkibinə qatmaq cəhdlərindən bəhs edilir.
Kitabda daha sonra sovet dövlətinin süqutu, parçalanması ərəfəsində Dağlıq Qarabağ məsələsinin erməni separatçıları tərəfindən yenidən gündəmə gətirilməsi, bu məsələnin daha sonra Azərbaycana qarşı elan olunmamış müharibəyə çevrilməsi, müharibə nəticəsində Dağlıq Qarabağın və onun hüdudlarından kənarda yerləşən yeddi rayonun Ermənistanın silahlı qüvvələri tərəfindən işğalı, ermənilər tərəfindən törədilən Xocalı soyqırımı, Bakıda 20 Yanvar qırğını, həm Ermənistanda, həm də Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlarda yaşayan 1 milyona yaxın azərbaycanlının öz dədə-baba yurdlarından qovularaq didərgin düşməsi və s. haqda məlumat verilir.
Nəşrdə, həmçinin münaqişənin nizamlanması, həlli üçün beynəlxalq vasitəçilərin cəlb olunduğu, Azərbaycan rəhbərliyinin bu sahədə diplomatik fəaliyyəti barədə geniş məlumat verilir, regionda sabitliyin, əmin-amanlığın bərqərar olması naminə Ermənistanın öz işğalçılıq siyasətindən əl çəkməsinin zəruriliyi xüsusi vurğulanır.
Kitabın ərəb dilinə tərcüməsi Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi haqqında həqiqətlərin ərəb ölkələrinin ictimaiyyətinə çatdırılması məqsədini daşıyır.