Səməd Canbaxşiyev: Aktyor yoxsa jurnalist...
Onun haqqında danışmaq üçün o qədər xoş söz, maraqlı fakt və fikirlər var ki. Adam həm ziyalı, həm də insan kimi öz münasibətləri, davranışları ilə ətrafındakıların hörmətini qazanmağı bacarıb. Onunla bircə dəfə görüşüb söhbət etmək kifayətdir ki, səmimi, yumor hissi güclü, hərtərəfli biliyə malik olan bir sənətkar kimi yadında qalsın. Hələ o da qala, onunla dost olub, uzun illər bir yerdə çalışasan. Açığını deyim ki, bu adamla uzun yol getsən, hətta mən deyərdim ki, ən çətin problemlərin həlli üçün bir yerdə işləsən, heç vaxt darıxmaz və ruhdan düşməzsən. Söhbət Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının direktor müavini Səməd Canbaxşiyevdən gedir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artisti, aktyor, jurnalist, müəllim kimi az qala ölkə səviyyəsində tanınan sadə bir insandır. Hər halda özü belə deyir. Amma o da var ki, istər KİV, istərsə də mədəniyyət sahəsində çalışanlar onu yaxşı tanıyır. Bu il 50 yaşını tamam edir. Amma ilk baxışdan bu yaşı ona vermək olmur. Özünün dediyinə görə, xasiyyətinin şən və nikbin olması, sağlam həyat tərzidir belə cavan qalmasına səbəb. Bir də yaxşı, səmimi dostları... İndi isə yaxından tanıyaq onu.
Səməd Canbağış oğlu Canbaxşiyev 1972-ci il mart ayının 19-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Şahbuz rayonunun Külüs kəndində anadan olub. Həmin kənddə orta məktəbi gümüş medalla bitirib. Bəlkə də elə bu gün hər mövzuda söhbət etməsinin səbəbi də təməl biliyinin, savadının yetərincə olmasıdır. Həyatında bir sıra ilkləri var. Məsələn, doğulduğu kəndin ilk peşəkar təhsil alan jurnalisti, 1990-cı ildə yaranan Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının ilk aktyorlarından biridir. Hətta mən deyərdim ki, muxtar respublikada aktyorluqla və jurnalistika ilə paralel məşğul olan ilk peşəkardır. Çünki həmişə cəmiyyət tərəfindən ciddi və rəsmi sayılan xəbərləri jurnalist bacarığı və aktyor ustalığı ilə tamaşaçılara uğurla təqdim edib.
1990-92-ci illərdə hərbi xidmətdə olub. Hərbi xidmətini Almaniyada yerləşən Sovet qoşunlarının tərkibində keçməsi də onun dünyagörüşünə müsbət təsir edən amillərdəndir.
Bəs niyə iki peşə ilə məşğul olub-yəqin ki, oxucuda bu sual yarandı. Əlbəttə, cavabı da maraqlıdır. Səməd Canbaxşiyev 1992-ci ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin teatr kollektivi rejissoru və eyni zamanda Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültələrinə (hər ikisi qiyabi təhsil) daxil olub. Özü deyir ki, əslində həmişə, 4-cü sinifdən aktyor olmaq istəmişəm. Amma orta məktəbdə oxuyanda hərdən məqalələr də yazmışam. Sinifdə çıxan “Şimşək” adlı divar qəzetinin baş redaktoru olmuşam. Sonradan müstəqillik illərində ali təhsil üçün geniş imkan yarananda jurnalistikanı da seçdim və hər ikisini paralel oxudum. Və hər ikisi də, deyəsən, alındı.
1992-ci ildə hərbi xidmətdən qayıdandan sonra Kukla teatrında fəaliyyətini davam etdirib. Həm oxuyub, həm də teatrda işləyib, eyni zamanda muxtar respublika, onun ziyalıları ilə bağlı yazılarla mərkəzi mətbuatda çıxış edib. 1993-cü ildə İslam Səfərli ilə bağlı yazdığı yazıya görə o zaman Bakıda çıxan “Naxçıvan” qəzetinin baş redaktoru onu işə dəvət eləmək üçün Bakı Dövlət Universitetinə qədər gəlib. Amma “Naxçıvan” qəzetində deyil, Naxçıvan şəhərində işləməyə və yaşamağa üstünlük verib. 1997-ci ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini, 1998-ci ildə BDU-nu bitirib. Bu vaxt ərzində isə qiyabi ali təhsil aldığı üçün çalışmaqda davam edib.
1996-cı ildən Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram teatrında aktyor və rejissor assistenti kimi çalışıb. Kukla teatrında 20-yə qədər müxtəlif nağıl qəhrəmanları və obrazları özünəməxsus üslubda oynaya bilib. Sonradan 1998-ci ildə Azərbaycan Dövlət Televiziyasından da uşaq verilişləri redaksiyasında işləmək üçün təklif alıb. Amma yenə də doğma Naxçıvana olan sevgisi onu məhz burada işləməyə sövq edib.
1998-ci ildən Naxçıvan Televiziyasında həftəlik uşaq verilişləri hazırlayıb. Özünün dediyinə görə, onlarla məktub alıb uşaqlardan. İndi isə böyüyən həmin uşaqlar onunla rastlaşanda: “Səməd müəllim, biz sizin “Boğça”, “Biri vardı, biri yoxdu” verilişlərinizi maraqla izləyirdik”,- deyib öz minnətdarlıqlarını bildirirlər.
Naxçıvan Teatrının səhnəsində Həmid Arzulunun "İtilənən xəncərlər" əsərində Akif, Rauf İçərişəhərlinin "Arzum çin oldu" komediyasında Danos, Nəriman Nərimanovun "Nadir şah" dramında Rzaqulu, Dərviş, Elçi Seyid Sitan, Mirzə Mehdi, Ramiq Muxtarın "Şəhərli kürəkən" əsərində Qədir, V. Qubarevin "Sehirli yaylıq” nağıl-pyesində Təkgöz, Həsənəli Eyvazlının "Araz sahilində doğan günəş" əsərində Mustafa Kamal Atatürk, Əli Əmirlinin “Şah Qacar”ında Qacar, Hüseyn Cavidin "İblis" dramında Elxan, N. Qoqolun “Müfəttiş”ində Xlestakov obrazlarını canlandırıb və birmənalı şəkildə tamaşaçı alqışı qazanıb.
Onu da qeyd edim ki, Səməd Canbaxşiyevin oynadığı Ağaməhəmməd şah Qacar obrazı öz orjinallığı ilə seçilir. Əli Əmirlinin qələmindən çıxan Qacar Səməd Vurğunun “Vaqif”indəki Qacardan tamamilə fərqlənir. Səməd müəllim də onu qaniçən, zalım deyil, Azərbaycan dövlətçiliyi uğrunda çalışan və hər şeyini, fiziki sağlamlığını, hətta qardaşlarını belə bu yolda qurban verən bir şəxsiyyət, imperator, ən əsası hissləri, emosiyaları, şəxsi faciəsi olan bir insan kimi təqdim etməyi bacardı.
Səməd Canbaxşiyevin yaradıcılıq fəaliyyəti rəngarəngdir. O, Kukla Teatrında, Dram Teatrda işləməklə yanaşı, eyni zamanda 1993-cü ildə Naxçıvanda yaranan və “Zabitlər Evi”ndə fəaliyyət göstərən "Meloman şou" qrupu və "7 ULDUZ" Şən və Hazırcavablar klubunun yaradıcılarından olub. Gənclərin asudə vaxtının səmərəli keçməsi, Naxçıvanda KVN hərəkatının inkişafı, 1990-cı illərdə bu sahədə yaranmış boşluğu doldurmaq üçün yaradıcı dostları ilə birlikdə maraqlı proqramlar hazırlayıb. Həmçinin ssenarilər yazıb və rejissorluq edib.
Uğurları o illərdə daha çox Naxçıvan Teatrı ilə bağlı olub. Hətta 1999-cu ildə N. Həsənzadənin “Atabəylər” tamaşasında oynadığı Mahmud rolundan sonra Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı ifasını bəyəndiyini bildirib və o zaman Akademik Teatrın direktoru olan Həsən Turabovdan xahiş edib ki, onu işə qəbul eləsin. Həsən Turabov məmnuniyyətlə razılıq versə də, Səməd müəllim yenə də Naxçıvanda işləməyi seçib.
2003-cü ildən Lider TV-nin Naxçıvan müxbiri kimi işə dəvət alıb. 2020-ci ilə qədər tamaşaçılar onu ölkə səviyyəsində məhz bu televiziyadan özünəməxsus, dəyişməyən Naxçıvan ləhcəsində yayımladığı maraqlı süjetləri, reportajları, stand-upları ilə tanıyıblar. Naxçıvanla bağlı toxunduğu orijinal mövzular bir televiziya jurnalisti kimi də onun bacarığını ortaya qoyub. Aktyorluq və jurnalistika bu gün də paralel olaraq davam edir yaradıcılığında. Naxçıvan Teatrının tarixi, aktyorları, sənətkarları ilə bağlı yazıları mütəmadi olaraq ölkə KİV-lərində yayımlanır. Görürsünüzmü, bu insan haqqında danışmaq nə qədər maraqlıdır.
Beləliklə, 2003-cü ildən bu günə qədər onu Naxçıvan Teatrında, Naxçıvan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsində bir neçə redaksiyanın baş redaktoru, maraqlı filmlərin ssenari müəllifi, rejissoru kimi, “Nuhçıxan” İnformasiya Agentliyində baş redaktor, Lider TV-nin Naxçıvan müxbiri, Naxçıvanın səsi" radiosunda redaktor, "Naxçıvan Dövlət Universitetinin müəllimi kimi görürük. Hətta 1998-ci ildə Kukla Teatrı üçün “Cik-cik xanım” nağıl-pyesini yazıb və əsər iki dəfə bu teatrda səhnələşdirilib. 2011-ci ildə “Telejurnalistika dünyası” adlı dərs vəsaitini çap etdirib.
Aktyor, rejissor, jurnalist (2015-ci ildə teatrda T. Cücənoğlunun “Rəngsaz” komediyasına quruluş verib) pedaqoq (çünki tələbələri jurnalist kimi ölkə və muxtar respublika KİV-lərində çalışırlar) olan Səməd Canbaxşiyev 2000-ci il dekabrın 30-da Naxçıvan MR Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı ilə "Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artisti" fəxri adına, 6 may 2015-ci ildə Prezident Mükafatına, 22 iyul 2020-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə "Tərəqqi" medalına layiq görülüb.
Çox danışmaq olar Səməd Canbaxşiyev haqqında. Şeir yazır, uşaq hekayələri var, gözəl lətifələr danışmağı bacarır, direktor müavini kimi yaxşı təşkilatçıdır. Amma, məncə, onu tanıyanlar məndən də çox sözlər, fikirlər deyə bilərlər.
Dost, sənət yoldaşı kimi mənim üçün bir sual maraqlı idi, onu da özündən soruşdum: "Sən kimsən, Səməd Canbaxşiyev? - jurnalist, ya aktyor?" Cavab isə: “Mən Azərbaycanı və onun bir parçası olan doğma Naxçıvanı, insanlarını ürəkdən sevən adi vətəndaşam”,- oldu, vəssalam.
50 yaşın mübarək, həmişə özünü deyil, başqasını: dostunu, sənət adamını, ziyalını daha çox təqdim edən, tərifləyən, jurnalistikanı və aktyorluğu özündə birləşdirə bilən məsuliyyətli “adi vətəndaş”, Səməd Canbaxşiyev.
Rza Xudiyev
Xalq artisti