Aprelin 17-si Ümumdünya Hemofiliya Günüdür

1989-cu ildən bəri hər il 17 aprel Ümumdünya Hemofiliya Günü kimi qeyd edilir. Hemofiliya qanın laxtalanma xüsusiyyətinin pozulması ilə xarakterizə olunan irsi xəstəlikdir. Oğlan uşaqlarına irsən ötürülən xəstəliyin əsas səbəbləri kimi mütəxəssislər yaxın qohumların nikahını, radiasiyalı ətraf mühiti, qida və tütün məmulatlarının təsirini göstərirlər. Hazırda dünyada təxminən 400 min hemofiliyalı xəstə vardır. Naxçıvan Muxtar Respublikasında isə bu xəstəlikdən 72 insan əziyyət çəkir. Bu kateqoriyadan olan şəxslərin sağlamlıqlarının qorunması, onların müayinə və müalicəsi, dərmanlarla təmin olunması daim nəzarətdə saxlanılır. Muxtar respublikada dispanser qeydiyyatında olan hemofiliyalı xəstələrə hər ay təmənnasız olaraq VIII Faktor preparatları – Oktanat, Feiba, Vilate verilir. Ehtiyac olduqda həmin xəstələr eritrositar kütlə və ya təzə dondurulmuş plazma ilə təmin olunurlar.

Mövzu ilə bağlı Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının Hematologiya şöbəsinin müdiri, həkim-hematoloq Leyla Bağırova bildirir ki, hemofiliya irsi xəstəlik olub, VIII qan laxtalanma faktorunun (Hemofiliya A) və ya IX qan laxtalanması faktorunun (Hemofiliya B) defisiti ilə əlaqədar yaranır və hematom tipli sindromla kişilərdə aşkar olunur. Xəstəlik bir yaşa qədər özünü büruzə vermir. Uşaq yeriməyə başlayanda və ya iməkləyəndə aldığı travmadan ağızın selikli qişasından və burundan qanaxma müşahidə olunur. Bəzən isə uşağa vurulan ilk peyvənddən hematom yaranır. Bu da xəstəliyin aşkar olunmasına səbəb olur.

Həkim bildirir ki, hematom tipli qanaxmalar iri oynaqlarda – diz oynağı, dirsək, bud-çanaqda olur. Nəticədə oynaq şişir, qızarır, çox ağrılı olur və əl vurduqda istilik hiss edilir. Bəzən əzələlərə qansızma, burun qanaxması, mədə-bağırsaq qanaxmaları, böyrək və sidik çıxarıcı orqanlarda qansızma ola bilər.

Xəstəliyin müalicə metodlarından danışan Leyla Bağırova onu da qeyd edir ki, hemofiliyalı xəstələrə bütün dərmanlar venadaxili və ağızdan (peros) verilir. Tərkibində Aspirin olan dərmanların qəbulu qəti qadağandır. Hər bir hemofiliyalı xəstə ev şəraitində stasionar və ambulator müalicə ala bilər. Bununla bağlı mütəmadi olaraq həkim-hematoloqlar tərəfindən xəstələrin ailə üzvləri və özləri ilə maarifləndirici söhbətlər edilir, onlara bukletlər paylanılır.

Bu xəstəlikdən qorunmaq üçün yaxın qohumlarla nikaha daxil olmaqdan imtina etmək lazımdır. Belə ki, xəstəlik ana xətti ilə nəsildən-nəslə ötürülür. Hemofiliyalı xəstə olan atanın oğlan övladları tam sağlam, lakin qız övladları daşıyıcı olaraq dünyaya gəlir. Daşıyıcı qız ailə həyatı quranda doğulan oğlanlardan biri sağlam, digəri isə hemofiliya xəstəsi kimi doğulur. Hemofiliyalı xəstələrə ailəvi anamnez, kliniki əlamətlər və laborator müayinələrin nəticəsinə əsasən diaqnoz qoyulur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası

Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti