Zəngəzur dəhlizi Cənubi Qafqaz üçün iqtisadi rifah və inkişafı təmin edəcəkdir
Hərbi ekspert, Milli Müdafiə jurnalının baş redaktoru İqor Korotçenko Pravda.Ru-ya müsahibəsində Paşinyanın hakimiyyətdə qalmasına nəyin imkan verdiyi, erməni hərbi təlimlərinin niyə mənasız olduğu və Zəngəzur dəhlizi ətrafında bir qarşıdurmanın mümkün olub-olmadığını haqda fikirlərini söyləyib. NUHÇIXAN İnformasiya Agentliyi müsahibəni təqdim edir.
- İqor, gəlin nəticə verməyən Paşinyanı yerindən çıxarmaq planından danışaq. Baş nazirin mövqeyi nə qədər güclüdür?
- Paşinyana qarşı obyektiv işləyən iki amil var idi. Birincisi, Ermənistan Baş Qərargahının rəisi Onik Qasparyanın başçılıq etdiyi bir sıra yüksək rütbəli generalların Paşinyanı baş nazir kimi qəbul etməyəcəklərini bildirdikləri açıqlama. Paralel olaraq, müxalifətin iştirak etdiyi küçə nümayişləri başladı.
Hesab edirəm ki, Moskvanın bitərəf mövqeyi burada əsas əhəmiyyət kəsb edirdi. Kreml üçün İrəvan hadisələrinin daxili xarakter daşıdığı, buna uyğun olaraq erməni xalqının bu problemləri həll etməsi lazım olduğu bildirildi. Bu şərtlərdə Paşinyan şəxsən özünə çox zərər vermədən isti bir tavada oturmaq bacarığı göstərdi. Nəticədə etirazlar havaya sovruldu, Paşinyan Baş Qərargahın yeni rəisini təyin etdi, köhnəsi istefaya göndərildi. Paşinyan, şəxsən özünə sadiq olan bir sıra generallar yetişdirdi, onları indi Baş Qərargahın əsas vəzifələrində yerləşdirir və bununla da orduya nəzarət edir. Ordu tankları küçələrə çıxarmadı.
Erməni hərbçilərindən heç biri erməni Pinoçet rolunu istəmirdi. Paşinyan güc mübarizəsinin növbəti mərhələsində qalib gəldi.
- Ermənistan Müdafiə Nazirliyi genişmiqyaslı hərbi təlimlər elan etdi. Və özləri tərəfindən, KTMT çərçivəsində deyil. Bu əvvəlki hadisələrlə əlaqədardır?
- Fakt budur ki, Azərbaycan təlimlərini keçirir və Yerevanda da silahlarını sınamağa qərar verdilər. Ancaq praktik baxımdan çox qəribə görünür. Azərbaycan təlimləri Ermənistanın təhlükəsizliyinə təsir göstərmir. Çünki Ermənistana beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində KTMT və Rusiya Federasiyası tərəfindən təhlükəsizlik zəmanəti verilir. Bundan əlavə, Ermənistanın xarici sərhədləri Rusiya sərhədçiləri tərəfindən qorunur. Bu təlimlərin mənası nədir? Hərbi təlimlər hərbi məğlubiyyəti kompensasiya edəcəkmi? Döyüş zamanı vuruşmaq lazım idi. Biri deyir ki, orada könüllülər vuruşub. Ancaq nizami erməni hərbi hissələrinin döyüş atributları ələ keçirildi. Nəzəri olaraq bu birliklər indi dağıdılmalıdır, çünki bu hərbi mühitdəki münasibətlər baxımından ayıbdır.
Ermənistanın böyük iqtisadi problemləri var. 7500 əsgəri məşğul edəcək bir şey olmasa, keçidləri təmizləməyə göndəriləcəkdilər. Yoxsa Zəngəzur nəqliyyat dəhlizini döşəməyə başlayacaqlar.
Hərbi oyunlar nədir? Baş Qərargah yenicə üsyan qaldırdı, generallar əlcək kimi dəyişdirildi, oğurluq və qoşunların düzgün idarə edilməməsi ilə əlaqədar korrupsiya işləri araşdırılır. Baş qərargah rəisinin müavini hərbi məqsədəuyğunluğa müvafiq olmayan əmrlər verdiyinə görə mühakimə olundu: 60 xüsusi təyinatlı adam əvvəlcədən qeyri-mümkün bir tapşırıqla bir ət dəyirmanına göndərildi. Ermənistanın Müdafiə Nazirliyində rüşvətə görə maxinasiyalar həyata keçirən şəxs- silah baronu həbs olundu. Silah səs-küyü, xüsusən 10.000 nəfərlik fərarilik və hərbi məğlubiyyət fonunda axmaqcasınadır.
Ermənistanın indi bir iqtisadiyyata ehtiyacı var. Çünki normal iqtisadiyyat üçün insanlar və müəssisələr bunları etməlidirlər:
-işləmək,
-vergi ödəmək
Bu, yaşayış səviyyəsini yüksəltmək, hərbi xərcləri artırmaq üçün bir fürsətin olduğu deməkdir. Mən qətiliklə erməniləri incitmək mövqeyindən deyiləm. Ancaq həyata real olaraq baxın. Yaxşı bir iqtisadiyyat yoxdursa, nə ordu, nə də zəfər olacaq.
- Yazırlar ki, indi ermənilərin Syunik adlandırdığı tarixi Zəngəzur bölgəsində müharibə alovlana bilər. Münaqişə ola bilərmi?
- Xeyr, heç bir münaqişə ola bilməz. Ermənistanın və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin təhlükəsizliyinin KTMT və Rusiya Federasiyası tərəfindən zəmanətlənməsinin sadə bir səbəbi var. Bura Ermənistan ərazisidir. Düzdür, indi sərhədlərin keçidinin dəqiqləşdirilməsi var. Sual erməni tərəfi üçün ağrılıdır, lakin sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi təbii bir şeydir, liderlərin üçtərəfli bəyanatı çərçivəsində razılaşmalarla təmin olunur. İş öz qaydasında, məsələn, GPS məlumatlarına və xəritələrə əsasən həll olunur, xüsusən Sovet Baş Qərargahının xəritələrindən istifadə olunur. Heç kim nə Azərbaycan ərazisinə, nə də Ermənistan ərazisinə müdaxilə etmir.
Zəngəzur nəqliyyat dəhlizinə gəldikdə, həm on illərdir aparılan əvvəlki danışıqlar, həm də 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanat çərçivəsində hazırkı razılaşmada nəqliyyat dəhlizlərinin yaradılması nəzərdə tutulur. Onlardan biri- Laçın koridoru artıq fəaliyyət göstərir və ikinci nəqliyyat dəhlizini fərqli adlandırmaq olar: Naxçıvan dəhlizi, Zəngəzur dəhlizi. Prezident İlham Əliyevin təklif etdiyi adı əsas götürürük: Zəngəzur Dəhlizi. Nəqliyyat dəhlizi Naxçıvan muxtar vilayətini Azərbaycanla birləşdirəcəkdir.
Dəhliz Ermənistan və İran sərhədləri boyunca, Ermənistan ərazisindən keçəcək, lakin Rusiya FSB-nin sərhəd xidmətləri malların, insanların, nəqliyyat axınını tənzimləyəcək. Dəhliz Cənubi Qafqaz üçün iqtisadi rifah və inkişaf təmin edəcəkdir.
Yəni, Ermənistan, Azərbaycan və digər ölkələr çox rahat nəqliyyat əlaqələrini, malların çatdırılmasını, qatarların və avtomobillərin hərəkətini əldə edəcəklər. Bu, bölgədəki bütün ölkələrin inkişafına güclü təkan verəcəkdir.